Sporządzając listę płac w 2020 r., naliczając składki ZUS oraz podatek i kalkulując kwotę netto do wypłaty dla zatrudnionej osoby (np. pracownika lub zleceniobiorcy) należy postępować w zgodzie z przepisami m.in.:
- ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
- ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
- ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na sposób rozliczania na liście płac należności zatrudnionego wpływ ma wiele czynników.
Zaliczyć do nich trzeba przede wszystkim:
- wysokość ustalonego wynagrodzenia brutto,
- podstawa prawna zatrudnienia,
- wskaźniki podatkowe takie jak zryczałtowane koszty uzyskania przychodu oraz kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek, stosowana tylko wówczas, gdy pracownik złoży formularz PIT-2,
- fakt, czy zatrudniony objęty jest „zerowym PIT” i czy przystąpił do PPK czy też nie.
Sprawdź również: Jak rozliczać listę płac w 2021 r.
1. Podatek dochodowy na liście płac w 2020 r.
Świadczenia wypłacane lub stawiane do dyspozycji:
Książka dla kadr i płac "Mistrz Kadr i Płac" najnowsze wydanie na 2024 rok to ponad 1080 stron eksperckiej i praktycznej wiedzy kadrowo-płacowej opisanej zrozumiałym językiem z roczną aktualizacją!
- zaliczamy do przychodów ze stosunku pracy – w przypadku pracowników,
- stanowią dla nich przychody z działalności wykonywanej osobiście – w odniesieniu do zleceniobiorców lub np. wykonawców umów o dzieło.
Wyznaczając podstawę, od której liczy się należność podatkową, należy mieć na uwadze:
- katalog wyłączeń podatkowych, o których mowa art. 21 ustawy o PIT (ich częściowe zestawienie zawarliśmy m.in. we wpisie: Wyłączenia z podatku i składek ZUS dotyczące zleceniobiorców),
- wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13), w którym stwierdzono, że za przychód mogą być uznane świadczenia, które:
- po pierwsze, zostały spełnione za zgodą zatrudnionej osoby, która skorzystała z nich w pełni dobrowolnie,
- po drugie, zostały spełnione w interesie zatrudnionego (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
- po trzecie, przynoszą korzyść, która jest wymierna i przypisana indywidualnej osobie (a więc nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
To, iż ww. wyrok TK można stosować także w odniesieniu np. do zleceniobiorców potwierdzono m.in.:
- w wyroku WSA we Wrocławiu z 17 maja 2017 r. (sygn. akt I SA/Wr 44/17), w którym zauważono, że choć orzeczenie TK dotyczyło wprost przychodu ze stosunku pracy, to tezy w nim zawarte można stosować także do pozapłacowych świadczeń finansowanych osobom innym niż pracownicy. W ocenie WSA pozwala na to oparcie części rozważań TK na artykule 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, który zawiera ogólną definicję przychodu i nie ogranicza się wyłącznie do należności pracowniczych;
- w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 stycznia 2017 r. (sygn. 3063-ILPB1-1.4511.379.2016.1.APR),
- w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 stycznia 2019 r. (sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.598.2018.1.PR).
Zaliczkę na podatek dochodowy od przychodu:
- ze stosunku pracy kalkulujemy na zasadach określonych w art. 32 ustawy o PIT,
- z umowy zlecenia obliczamy według reguł wskazanych w art. 41 ust. 1 i 1a ustawy o PIT.
1.1 Zaliczka podatkowa pracownika
Pracodawca od wypłacanego wynagrodzenia z umowy o pracę pobiera zaliczkę na podatek dochodowy stosując stawki podatkowe wynikające ze skali podatkowej oraz pomniejszając przychód o:
- zryczałtowane, miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1 albo 3 lub w ust. 9 pkt 1-3 ustawy o PIT (czyli zasadniczo w kwocie 250 zł lub 300 zł – w sytuacji, gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a pracownik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę) oraz
- potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne, których podstawę stanowi przychód podlegający opodatkowaniu.
Zaliczki na podatek dochodowy za miesiące od stycznia do grudnia wynoszą:
- za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy nie przekroczył kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali (85.528 zł) – 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
- za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali – 17% od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali,
- za miesiące następujące po miesiącu, o którym mowa powyżej – 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.
Przeczytaj również: Jak obliczyć podatek w miesiącu przekroczenia progu podatkowego
Przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy od przychodów pracowniczych:
1) w przypadku podatników, których dochody nie przekroczą kwoty 85.528 zł – kwota zmniejszająca podatek wynosi 525,12 zł rocznie;
2) w przypadku podatników, których dochody przekroczą kwotę 85.528 zł – zaliczki nie pomniejsza się o kwotę zmniejszającą podatek.
W związku ze zmianą rocznej kwoty zmniejszającej podatek z 556,02 zł na 525,12 zł, kwota stanowiącą 1/12 rocznej kwoty zmniejszającej wynosi od 1 października 2019 r. 43,76 zł (525,12 zł : 12) i o taką kwotę płatnik może pomniejszać miesięczne zaliczki podatkowe kalkulowane od należności stawianych do dyspozycji zatrudnionemu podatnikowi – oczywiście o ile podatnik przed pierwszą w danym roku podatkowym wypłatą wynagrodzenia złoży zakładowi pracy oświadczenie PIT-2.
Kwotę zmniejszającą (43,76 zł) płatnik stosuje do miesiąca włącznie, w którym dochody pracownika przekroczyły próg 85.528 zł. Od miesiąca następnego kwoty tej już nie uwzględnia.
Wyliczanie należnych zaliczek podatkowych w przypadku umów o pracę powinno wyglądać następująco:
| Krok 1. Odjęcie od podlegającego opodatkowaniu przychodu sfinansowanych przez zatrudnioną osobę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, których podstawą jest przychód opodatkowany. |
| Krok 2.Pomniejszenie przychodu o koszty uzyskania przychodów (250 zł lub 300 zł, ewentualnie 50% przy należnościach związanych z przeniesieniem praw autorskich) – tutaj polecamy kompleksowy tekst o KUP: Pracownicze koszty uzyskania przychodu – zagadnienia z praktyki.. |
| Krok 3. Zaokrąglenie otrzymanej podstawy opodatkowania do pełnych złotych. |
| Krok 4.Pomnożenie zaokrąglonej podstawy przez odpowiednią stawkę procentową podatku (17% lub 32%). |
| Krok 5.Pomniejszenie obliczonej zaliczki na podatek o kwotę 43,76 zł (pod warunkiem złożenia przez pracownika PIT-2) oraz o kwotę składki zdrowotnej wynoszącej nie więcej niż 7,75% podstawy jej wymiaru (chodzi tu o składkę obliczoną od przychodu podlegającego opodatkowaniu). |
| Etap 6. Zaokrąglenie otrzymanej kwoty do pełnych złotych. |
1.2 Zaliczka podatkowa zleceniobiorcy / wykonawcy dzieła
Pracodawca od wypłacanego wynagrodzenia z umowy zlecenia i umowy o dzieło pobiera zaliczkę na podatek dochodowy, zgodnie z art. 41 ustawy o PIT, czyli stosując najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej (17%) oraz pomniejszając przychód o:
- miesięczne koszty uzyskania przychodów obliczonych od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód oraz
- potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne.
Wyliczanie należnych zaliczek podatkowych w przypadku umów zlecenia i umów o dzieło powinno wyglądać następująco:
| Krok 1. Odjęcie od podlegającego opodatkowaniu przychodu sfinansowanych przez zatrudnioną osobę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, których podstawą jest przychód opodatkowany. |
Krok 2. Pomniejszenie przychodu o koszty uzyskania przychodów w wysokości:
|
| Krok 3. Zaokrąglenie otrzymanej podstawy opodatkowania do pełnych złotych. |
| Krok 4. Pomnożenie zaokrąglonej podstawy przez odpowiednią stawkę procentową podatku wynoszącą 17% (lub 32% gdy o zastosowanie takiej stawki – na mocy art. 41a ustawy o PIT – zawnioskuje zatrudniona osoba). |
| Krok 5. Pomniejszenie obliczonej zaliczki na podatek o obliczoną od należności podlegających opodatkowaniu kwotę składki zdrowotnej wynoszącej nie więcej niż 7,75% podstawy jej wymiaru. |
| Etap 6. Zaokrąglenie otrzymanej kwoty do pełnych złotych. |
Oczywiście w przypadku umowy o dzieło najczęściej nie ma naliczanych składek ZUS, a zatem ich przy kalkulowaniu zaliczki podatkowej siłą rzeczy nie uwzględnia się.
1.2.1 Umowy opiewające na kwoty do 200 zł
W pewnych okolicznościach umowę zlecenia lub umowę o dzieło należy opodatkować w sposób zryczałtowany. Stosownie do postanowień art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT, dotyczy to sytuacji, w których spełnione są łącznie 3 warunki, tj.:
- umowa zawarta jest z osobą niebędącą pracownikiem płatnika,
- należność określona jest w umowie w konkretnej kwocie,
- kwota należności wskazana w danej umowie nie przekracza 200 zł.
Niespełnienie któregokolwiek z ww. warunków obliguje płatnika do poboru zaliczki na podatek według zasad ogólnych.
Przy kalkulowaniu zryczałtowanego podatku, ważne jest aby:
- przychodu nie pomniejszać o koszty jego uzyskania ani o potrącone ze środków podatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenie społeczne,
- od podatku zryczałtowanego nie odejmować składki na ubezpieczenie zdrowotne.
1.3 Podatek od cudzoziemca
Dochody uzyskane przez cudzoziemca z tytułu umowy o pracę zawartej z polskim pracodawcą (i wykonywanej w Polsce), podlegają opodatkowaniu w Polsce. W kwestii tej nie zmieni nic nawet fakt przedstawienia przez obcokrajowca certyfikatu rezydencji, który uprawnia do zastosowania reguł podatkowych wskazanych we właściwej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wynika to z tego, że we wspomnianych umowach zawartych przez Rzeczpospolitą nie przewidziano żadnych wyjątków umożliwiających uniknięcie lub zredukowanie wysokości podatku naliczanego od wynagrodzenia wypłacanego pracującemu w Polsce cudzoziemcowi z tytułu umowy o pracę przez polskiego pracodawcę.
Nasze rodzime regulacje podatkowe nie przewidują odrębnych unormowań odnoszących się do obowiązków płatnika w zakresie obliczania i pobierania zaliczek na podatek od wynagrodzeń wypłacanych pracującym w Polsce obcokrajowcom na podstawie stosunku pracy zawartego z polskim podmiotem zatrudniającym.
W konsekwencji, reguły opodatkowania pracowników – cudzoziemców zatrudnionych przez polskich pracodawców na terenie RP są zatem takie same jak w przypadku polskich pracowników.
Od należności wypłacanych w ramach umowy cywilnoprawnej takiej jak umowa zlecenia czy umowa o dzieło zawartej z:
- cudzoziemcem posiadającym w myśl polskich przepisów podatkowych miejsce zamieszkania lub centrum interesów osobistych lub gospodarczych w Polsce, nalicza się podatek tak jak w przypadku obywateli Polski,
- cudzoziemcem – nierezydentem (nieposiadającym miejsca zamieszkania ani centrum interesów osobistych lub gospodarczych w Polsce), zasadniczo pobiera się podatek w formie ryczałtu w wysokości 20% (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT), z tym zastrzeżeniem, że jeśli obcokrajowiec dostarczy zagraniczny certyfikat rezydencji, wówczas należy zastosować postanowienia właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Sprawdź nowatorski i użyteczny kalkulator do rozliczania wynagrodzeń i innych świadczeń wypłacanych / przyznawanych obcokrajowcom:
🧮 Kalkulator Online – Kalkulator wynagrodzeń – rozliczanie podatkowo-składkowe cudzoziemców
Jak rozliczać świadczenia wypłacane / przyznawane cudzoziemcom?
➪ Kliknij i Sprawdź
Szerzej o kwestiach podatkowych związanych z rozliczaniem cudzoziemców pisaliśmy m.in. w następujących artykułach:
Jak rozliczać podatek od cudzoziemców (również z uwzględnieniem zwolnienia „zerowy PIT”)
Podatek i ZUS od cudzoziemca zatrudnionego na umowę o pracę / zlecenie (1)
Podatek i ZUS od cudzoziemca zatrudnionego na umowę o pracę / zlecenie (2)
Składki ZUS i podatek od zakwaterowania zatrudnionych cudzoziemców
Jak ustalać rezydencję podatkową cudzoziemców
1.3 „Zerowy PIT”
„Zerowy PIT” to nowe zwolnienie podatkowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT, obejmujące otrzymywane przez osoby w wieku do ukończenia 26 roku życia przychody:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy (czyli przychody, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT) oraz
- o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT czyli przychody z umów zlecenia, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej (z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zlecenia zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej),
do wysokości nieprzekraczającej w 2020 r. kwoty 85.528 zł w skali roku.
Od początku 2020 r. płatnik w przypadku osób w wieku do 26 lat nie pobiera podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, których wysokość nie przekracza w roku podatkowym kwoty 85.528 zł. I czyni tak bez żadnego wniosku ze strony zatrudnionego.
Podatnik może złożyć płatnikowi pisemny wniosek (odrębnie dla każdego roku) o pobór zaliczek podatkowych bez stosowania nowo wprowadzanej ulgi. Podmiot zatrudniający po wpłynięciu takiego dokumentu musi zacząć naliczać podatek najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał przedmiotowy wniosek.
Omawiana preferencja podatkowa obejmuje również zatrudnionych w Polsce cudzoziemców, ale tylko wtedy, jeśli:
- spełniają warunki do tej ulgi wskazane w ustawie o PIT oraz ustawie z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (jednym z tych warunków w 2019 r. jest złożenie płatnikowi oświadczenia o spełnianiu przesłanek do korzystania z „zerowego PIT”) oraz
- podlegają w naszym kraju opodatkowaniu na zasadach ogólnych (czyli wg skali podatkowej) a zatem chodzi tu o obcokrajowców, którzy zatrudnieni są w ramach stosunku pracy albo są polskimi rezydentami podatkowymi w sytuacji, gdy pracują w ramach umowy zlecenia.
„Zerowy PIT” nie ma więc zastosowania do cudzoziemców – nierezydentów, którzy są w Polsce opodatkowywani w sposób zryczałtowany. A zatem przykładowo obcokrajowcy pracujący na podstawie umowy zlecenia przebywający w danym roku na terenie RP do 183 dni oraz nieposiadający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych), od wynagrodzenia których naliczany jest 20-procentowy podatek zryczałtowany, nie mogą być objęci przedmiotowy wyłączeniem podatkowym.
O „zerowym PIT” pisaliśmy m.in. w artykułach: Objaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące ulgi dla młodych (zwanej zerowy PIT) oraz Zerowy PIT – pytania i odpowiedzi.
Rozliczając podatkowo wynagrodzenie pracownika lub zleceniobiorcy w wieku do 26 lat, należy mieć na uwadze, że:
- ustalając limit zwolnienia, o którym mowa art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT (wynoszący w 2020 r. 85.528 zł) nie pomniejsza się go o kwoty pobranych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne finansowanych przez pracownika;
- po przekroczeniu progu zwolnienia dla młodych (85.528 zł) stosuje się w pierwszej kolejności stawkę podatku w wysokości 17%, a dopiero, gdy dochód już podlegający opodatkowaniu przekroczy poziom 85.528 zł, należy zacząć stosować stawkę podatku 32%;
- odliczenie odpowiednio od przychodu i podatku nie dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy o PIT, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b i art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PIT);
- nadwyżka przychodów ponad kwotę limitu 85.528 zł podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej; do nadwyżki mają zastosowanie koszty uzyskania przychodów określone dla przychodów z pracy oraz umowy zlecenia, a wysokość tych kosztów nie może przekroczyć kwoty przychodów z danego źródła, które podlegają opodatkowaniu.
2. Składki ZUS na liście płac w 2020 r.
Pracodawcy muszą liczyć się z opłacaniem w 2020 r. wyższych składek ZUS należnych od świadczeń przyznawanych pracownikom i zleceniobiorcom, co jest spowodowane przede wszystkim podwyższeniem wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (z 2250 zł na 2600 zł brutto) oraz kwoty prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej (z 4765 zł na 5227 zł). Spowoduje to niestety wzrost kosztów zatrudnienia (w przypadku osoby pracującej w ramach umowy o pracę na pełnym etacie otrzymującej minimalną płacę mówimy o wzroście z tytułu składek ZUS finansowanych przez pracodawcę rzędu ok. 72 zł w skali miesiąca).
Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1778), ustawowa płaca minimalna pracownika pełnoetatowego od 1 stycznia 2020 r. wynosi 2600 zł brutto. Tyle minimalnie musi więc wynosić podstawa składek zusowskich pracownika pracującego na pełnym etacie przez wszystkie dni robocze danego miesiąca.
Poniżej wyliczenie składek pracownika od kwoty 2600 zł brutto (przy założeniu, że pracodawca opłaca składkę wypadkową w wysokości 1,67%):
| Rodzaj ubezpieczenia | Składki finansowane przez pracownika | Składki finansowane przez pracodawcę |
| emerytalne | 2600 zł x 9,76 % = 253,76 zł | 2600 zł x 9,76 % = 253,76 zł |
| rentowe | 2600 zł x 1,5 % = 39 zł | 2600 zł x 6,50 % = 169 zł |
| chorobowe | 2600 zł x 2,45 % = 63,70 zł | |
| zdrowotne | 2243,54 zł x 9 % = 201,92 zł | |
| wypadkowe* | 2600 zł x 1,67 % = 43,42 zł | |
| FP i FS | 2600 zł x 2,45 % = 63,70 zł | |
| FGŚP | 2600 zł x 0,10 % = 2,60 zł | |
| razem | 558,38 zł | 532,48 zł |
* przeczytaj: jak ustalać Wysokość składki wypadkowej od 1 kwietnia 2020 r.
Lista płac pracownika otrzymującego co miesiąc pensję w wysokości 2600 zł brutto (niekorzystającego z „zerowego PIT”, niebędącego uczestnikiem PPK, uprawnionego do podstawowych kosztów uzyskania przychodu i kwoty zmniejszającej miesięczną zaliczkę podatkową) w 2020 r. powinna wyglądać jak poniżej:
| Lp. | Wyszczególnienie | Wartości w zł |
| 1. | Minimalne wynagrodzenie za pracę | 2.600,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 2.600,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 253,76 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 39,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 63,70 |
| 6. | Suma składek na ubezpieczenie społeczne (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 356,46 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 2 – poz. 6) | 2.243,54 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 201,92 |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (Poz. 7 × 7,75%) | 173,87 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 250,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę | 0,00 |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11) | 1.994,00 |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 |
| 14. | Zaliczka na podatek ((Poz. 12 × 17%) – poz. 13) | 295,22 |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 121,00 |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego | 0,00 |
| 17. | Kwota netto
(Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) |
1.920,62 |
1.1 Umowy zlecenia a składki ZUS w 2020 r.
Umowy zlecenia podlegają, co do zasady, obowiązkowemu ubezpieczeniu: zdrowotnemu, emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Dodatkowo na zasadzie dobrowolności zleceniobiorcy mogą przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, ale tylko pod warunkiem, że składki społeczne są obligatoryjne.
Zleceniobiorca jest obejmowany obowiązkowymi ubezpieczaniami społecznymi w sytuacji, gdy z innych tytułów osiąga w danym miesiącu przychód (podlegający składkom emerytalnym i rentowym) w kwocie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. A zatem, wykonawca zlecenia realizujący jednocześnie np. dwie lub więcej umów zlecenie, podlega obligatoryjnym ubezpieczeniom społecznym z każdej z umów do czasu, aż łączna podstawa wymiaru składek osiągnie poziom płacy minimalnej.
Dopiero, gdy suma podstaw składek społecznych w miesiącu osiągnie ww. poziom, zleceniobiorca z kolejnych tytułów ubezpieczeniowych ma opłacaną obowiązkowo tylko składkę zdrowotną.
Składka zdrowotna jest co do zasady należna od każdej umowy zlecenia (poza np. zleceniami wykonywanymi przez uczniów i studentów do 26. roku życia).
O ważnych kwestiach związanych z rozliczaniem składkowym świadczeń przyznawanych zatrudnionym pisaliśmy m.in. w następujących artykułach:
- Składki ZUS za pracowników i zleceniobiorców w 2020 r.
- Jak rozliczać dwie umowy zlecenia z tym samym zleceniobiorcą
- ZUS a umowa zlecenia z pracownikiem wykonywana w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej
- Składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania świadczeń chorobowych
- Diety i inne należności za podróże służbowe a ZUS i PIT
- Ekwiwalent za użyte przy pracy narzędzia, materiały lub sprzęt należące do pracownika a PIT i ZUS
1.2 Obniżenie składki zdrowotnej do zaliczki na podatek – na nowych zasadach
Składkę zdrowotną obniża się do wysokości zaliczki podatkowej, w sytuacji, gdy przewyższa ona poziom wspomnianej zaliczki. Tak stanowi art. 83 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W sytuacji wypłacania w ramach tego samego miesiąca przykładowo wynagrodzenia zasadniczego oraz nagrody jubileuszowej i/lub zasiłku chorobowego, gdzie składka na ubezpieczenie zdrowotne jest naliczana wyłącznie od płacy zasadniczej, natomiast zaliczka podatkowa od wszystkich ww. składników przychodu, obniżenie składki do wysokości podatku może odnosić się jedynie do przychodu wchodzącego do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Powyższe wynika z uchwały Sądu Najwyższego z 2 lutego 2016 r. (sygn. akt III UZP 18/15), w której wyjaśniono, że jeśli w danym miesiącu zatrudniony otrzymuje zarówno należności wchodzące do podstawy składki na ubezpieczenie zdrowotne jak i wyłączone z tej podstawy, wówczas składka zdrowotna podlega obniżeniu do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru przedmiotowej składki.
Obniżenia składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek, przy wypłacaniu należności z różnych źródeł, dokonujemy w następujący sposób:
KROK 1. Wyznaczamy podstawę wymiaru składek społecznych i wyliczamy kwotę finansowanych przez zatrudnioną osobę składek na ubezpieczenie: emerytalne, rentowe i chorobowe.
KROK 2. Ustalamy podstawę zaliczki podatkowej (zaokrągloną do pełnych złotych), uwzględniając w niej wyłącznie przychody, od których nalicza się składkę zdrowotną.
KROK 3. Kalkulujemy kwotę zaliczki na podatek od przychodu objętego ubezpieczeniem zdrowotnym.
KROK 4. Jeżeli obliczony podatek wynosi zero, to składkę zdrowotną obniżamy do zera.
KROK 5. Jeśli wyliczony podatek jest większy od zera, wówczas wyznaczamy podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
KROK 6. Obliczamy 9% podstawy wymiaru składki zdrowotnej i porównujemy otrzymany wynik z kwotą zaliczki podatkowej, skalkulowanej w kroku 3. Jeśli uzyskana składka zdrowotna jest wyższa niż ww. zaliczka, wówczas składkę obniżamy do wysokości tej zaliczki.
Przykład
Zakład pracy wypłacił 30-letniemu pracownikowi (niebędącemu uczestnikiem PPK) w styczniu 2020 r.:
- wynagrodzenie zasadnicze – 600 zł brutto,
- nagrodę jubileuszową zwolnioną z ozusowania – 2440 zł brutto,
- zasiłek chorobowy – 1220 zł brutto.
Uwzględniając fakt, iż jest on uprawniony do kosztów uzyskania przychodu w wysokości 250 zł oraz kwoty zmniejszającej zaliczkę podatkową (43,76 zł), rozliczenie jego styczniowych należności powinno wyglądać jak poniżej:
- wyliczenie składki zdrowotnej:
| L.p. | Wyszczególnienie | Wartości w zł |
| 1 | wynagrodzenie za pracę | 600,00 |
| 2 | podstawa składki na ubezpieczenie społeczne (poz. 1) | 600,00 |
| 3 | składka na ubezpieczenie emerytalne (poz. 2 x 9,76%) | 58,56 |
| 4 | składka na ubezpieczenie rentowe (poz. 2 x 1,5%) | 9,00 |
| 5 | składka na ubezpieczenie chorobowe (poz. 2 x 2,45%) | 14,70 |
| 6 | suma składek na ubezpieczenie społeczne (poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 82,26 |
| 7 | koszty uzyskania przychodu | 250,00 |
| 8 | podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnego złotego (poz. 1 – poz. 6 – poz. 7 ) | 268,00 |
| 9 | zaliczka na podatek [(poz. 8 x 17%) – 43,76 zł] | 1,80 |
| 10 | podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 2 – poz. 6) | 517,74 |
| 11 | składka na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości (poz. 10 x 9%) | 46,60 |
| 12 | składka zdrowotna obniżona do wysokości zaliczki na podatek (trzeba ją obniżyć gdyż przewyższa wartość zaliczki podatkowej) | 1,80 |
| 13 | składka zdrowotna odliczona od podatku (poz. 12) | 1,80 |
- ustalenie kwoty netto na liście płac uwzględniającej wszystkie styczniowe świadczenia:
| L.p. | Wyszczególnienie | Wartości w zł |
| 1 | wynagrodzenie za pracę | 600,00 |
| 2 | nagroda jubileuszowa + zasiłek chorobowy (2440 zł + 1220 zł) | 3660,00 |
| 3 | podstawa składek na ub. społeczne (poz. 1) | 600,00 |
| 4 | składka na ub. emerytalne (poz. 3 x 9,76%) | 58,56 |
| 5 | składka na ub. rentowe (poz. 3 x 1,5%) | 9,00 |
| 6 | składka na ub. chorobowe (poz. 3 x 2,45%) | 14,70 |
| 7 | suma składek na ub. społeczne (poz. 4 + poz. 5 + poz. 6) | 82,26 |
| 8 | koszty uzyskania przychodu | 250,00 |
| 9 | podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych zł (poz. 1 + poz. 2 – poz. 7 – poz. 8 ) | 3928,00 |
| 10 | kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 |
| 11 | zaliczka na podatek [(poz. 9 x 17%) – poz. 10] | 624,00 |
| 12 | podstawa składki na ub. zdrowotne (poz. 1 – poz. 7) | 517,74 |
| 13 | składka zdrowotna obniżona do wysokości zaliczki na podatek w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru przedmiotowej składki | 1,80 |
| 14 | składka zdrowotna do odliczenia od podatku | 1,80 |
| 15 | zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych zł (poz. 11 – poz. 14) | 622,00 |
| 16 | kwota do wypłaty (poz. 1 + poz. 2 – poz. 7 – poz. 13 – poz. 15) | 3553,94 |
Od 1 sierpnia 2019 r. obowiązuje reguła, w myśl której w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona od przychodu objętego nowym zwolnieniem podatkowym jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy, którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód ubezpieczonego nie był wyłączony z opodatkowania, składkę za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki – w konsekwencji, gdyby hipotetyczna zaliczka na podatek była niższa niż składka zdrowotna (9%), wówczas należałoby składkę tę obniżyć do kwoty hipotetycznej zaliczki.
Przykład
Zatrudniona na umowę o pracę na ¼ etatu 20-letnia mieszkanka Łodzi, otrzymuje co miesiąc wynagrodzenie na poziomie 820 zł brutto. Nie przystąpiła ona do PPK.
Uwzględniając fakt, iż jest ona uprawniona do podstawowych kosztów uzyskania przychodu oraz kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek (43,76 zł), rozliczenie z podatku i składek ZUS jej majowej pensji powinno wyglądać następująco:
| L.p. | Wyszczególnienie | Wyliczenia na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej obniżonej do wysokości podatku | Finalne rozliczenie listy płac |
| 1 | Wynagrodzenie za pracę | 820,00 | 820,00 |
| 2 | Podstawa podlegająca opodatkowaniu | 820,00 | 820,00 |
| 3 | Składka na ub. emerytalne (poz. 1 × 9,76%) | 80,03 | 80,03 |
| 4 | Składki na ub. rentowe (poz. 1 × 1,5%) | 12,30 | 12,30 |
| 5 | Składka na ub. chorobowe (poz. 1 × 2,45%) | 20,09 | 20,09 |
| 6 | Suma składek na ub. społeczne (poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 112,42 | 112,42 |
| 7 | Koszty uzyskania przychodu | 250,00 | 0,00 |
| 8 | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 2 – poz. 6 – poz. 7) | 458,00 | 0,00 |
| 9 | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 | 0,00 |
| 10 | Zaliczka na podatek [(poz. 8 x 17%) – poz. 9] | 34,10 | 0,00 |
| 11 | Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 1 – poz. 6) | 707,58 | 707,58 |
| 12 | Składka na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości (poz. 11 x 9%) | 63,68 | 63,68 |
| 13 | Składka zdrowotna obniżona do wysokości zaliczki na podatek należy ją obniżyć, gdyż przewyższa ona kwotę zaliczki podatkowej, obliczonej bez stosowania nowego zwolnienia podatkowego | 34,10 | 34,10 |
| 14 | Składka na ub. zdrowotne do odliczenia od podatku | 34,10 | 0,00 |
| 15 | Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 10 – poz. 14) | 0,00 | 0,00 |
| 16 | Kwota netto (poz. 1 – poz. 6 – poz. 13 – poz. 15) | 673,48 | 673,48 |
1.3 Ograniczenie podstawy wymiaru składek w 2020 r.
W myśl obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2020 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (Mon. Pol. z 2019 r. poz. 1147), w 2020 r. roczny limit składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składek na FEP wynosi: 156.810 zł (30 x 5.227 zł).
Przeczytaj również: Składki ZUS za pracowników i zleceniobiorców w 2020 r.
1.4 Maksymalna podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w 2020 r.
Podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
W 2020 r. kwota ww. wynagrodzenia wynosi 5227 zł. A zatem maksymalna miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe osób podlegających temu ubezpieczeniu dobrowolnie w 2020 r. wynosi 13.067,50 zł (250% x 5227 zł).
Tak wynika z komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 grudnia 2019 r. w sprawie kwoty 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, stosowanej w okresie od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie (MP z 2019 r. poz. 1162).
1.5 Podstawa składek osób oddelegowanych
Jeśli oddelegowany do wykonywania pracy za granicę uzyskuje w miesiącu przychód nieprzekraczający kwoty przeciętnej płacy miesięczna w gospodarce narodowej (5227 zł w 2020 r.), podstawą składek społecznych jest jego faktyczny przychód. Natomiast jeżeli przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, stosuje się mechanizm obniżania podstawy składkowej o równowartość diety przysługującej pracownikom tzw. budżetówki z tytułu zagranicznych podróży służbowych, za każdy dzień pobytu. Jednak w przypadku takich osób podstawa składek społecznych nie może być niższa od kwoty przeciętnej płacy w gospodarce narodowej (§ 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego).
Porównania miesięcznego przychodu osoby zatrudnionej do poziomu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej dokonywać należy każdorazowo do pełnej kwoty przeciętnego wynagrodzenia – niezależnie od liczby dni świadczenia pracy za granicą w danym miesiącu w ramach oddelegowania.
Sprawdź nowatorski i użyteczny kalkulator do rozliczania wynagrodzeń oddelegowanych pracowników:
🧮 Kalkulator Online – Rozliczenie wynagrodzenia oddelegowanego pracownika
Jak rozliczać wynagrodzenie pracownika oddelegowanego do pracy za granicą?
➪ Kliknij i Sprawdź
1.6 Składki ZUS za cudzoziemców
Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym nie uzależniają objęcia ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy pobytu jak również od tego przez jaki czas praca jest świadczona. Natomiast istotnym jest fakt zawarcia z polskim podmiotem np. stosunku pracy czy innej umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych, w tym umowy zlecenia oraz wykonywanie pracy w ramach tych umów na obszarze Polski.
Jedynie przepisy wewnątrzunijne lub ratyfikowana umowa międzynarodowa, jako prawo nadrzędne, może wykluczyć zastosowanie polskich przepisów w zakresie ubezpieczeń społecznych.
Cudzoziemiec zatrudniony w Polsce nie będzie podlegał ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych jeśli:
- umowa jest wykonywana poza granicami RP lub
- obowiązek taki wyklucza umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną, lub prawo wspólnotowe.
Szerzej o kwestiach podatkowo-składkowych związanych z rozliczaniem cudzoziemców pisaliśmy m.in. w następujących artykułach:
Podatek i ZUS od cudzoziemca zatrudnionego na umowę o pracę / zlecenie (1)
Podatek i ZUS od cudzoziemca zatrudnionego na umowę o pracę / zlecenie (2)
Składki ZUS i podatek od zakwaterowania zatrudnionych cudzoziemców
Umowa zlecenia z obywatelem Ukrainy a składki ZUS
3. Rozliczanie list płac w praktyce
Sprawdź nasze kalkulatory służące rozliczaniu wynagrodzeń (także przy wieloskładnikowej liście płac):
Przykładowe rozliczenia na liście płac
Rozliczenia na liście płac przy zastosowaniu podatku 17% na bazie płacy minimalnej 2.600 zł (przy założeniu, że pracownik nie jest objęty PPK i pracuje na pełny etat) powinny wyglądać następująco:
Podstawowe KUP:
| Lp. | Wyszczególnienie | KUP 250 zł, PIT-2 | KUP 250 zł, bez PIT-2 |
| 1. | Minimalne wynagrodzenie za pracę | 2.600,00 | 2.600,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 2.600,00 | 2.600,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 253,76 | 253,76 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 39,00 | 39,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 63,70 | 63,70 |
| 6. | Suma składek na ubezpieczenie społeczne (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 356,46 | 356,46 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 2 – poz. 6) | 2.243,54 | 2.243,54 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 201,92 | 201,92 |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (Poz. 7 × 7,75%) | 173,87 | 173,87 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 250,00 | 250,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę | 0,00 | 0,00 |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11) | 1.994,00 | 1.994,00 |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 | 0,00 |
| 14. | Zaliczka na podatek ((Poz. 12 × 17%) – poz. 13) | 295,22 | 338,98 |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 121,00 | 165,00 |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego | 0,00 | 0,00 |
| 17. | Kwota netto
(Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) |
1.920,62 | 1.876,62 |
Podwyższone KUP:
| Lp. | Wyszczególnienie | KUP 300 zł, PIT-2 | KUP 300 zł, bez PIT-2 |
| 1. | Minimalne wynagrodzenie za pracę | 2.600,00 | 2.600,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 2.600,00 | 2.600,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 253,76 | 253,76 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 39,00 | 39,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 63,70 | 63,70 |
| 6. | Suma składek na ubezpieczenie społeczne (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 356,46 | 356,46 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 2 – poz. 6) | 2.243,54 | 2.243,54 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 201,92 | 201,92 |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (Poz. 7 × 7,75%) | 173,87 | 173,87 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 300,00 | 300,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę | 0,00 | 0,00 |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11) | 1.944,00 | 1.944,00 |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 | 0,00 |
| 14. | Zaliczka na podatek ((Poz. 12 × 17%) – poz. 13) | 286,72 | 330,48 |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 113,00 | 157,00 |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego | 0,00 | 0,00 |
| 17. | Kwota netto
(Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) |
1.928,62 | 1.884,62 |
Poniżej rozliczenia na liście płac przy zastosowaniu podatku 17%, na bazie płacy minimalnej 2.600 zł, przy założeniu, że pracownik pracuje na pełny etat i jest objęty PPK, a wpłata na PPK (1,5% finansowana przez pracodawcę i 2% pokrywana z pensji pracownika) naliczana jest od kwoty 2.600 zł:
Podstawowe KUP:
| Lp. | Wyszczególnienie | KUP 250 zł, PIT-2 | KUP 250 zł, bez PIT-2 |
| 1. | Minimalne wynagrodzenie za pracę | 2.600,00 | 2.600,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 2.600,00 | 2.600,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 253,76 | 253,76 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 39,00 | 39,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 63,70 | 63,70 |
| 6. | Suma składek społecznych (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 356,46 | 356,46 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki zdrowotnej (Poz. 2 – poz. 6) | 2.243,54 | 2.243,54 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 201,92 | 201,92 |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (Poz. 7 × 7,75%) | 173,87 | 173,87 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 250,00 | 250,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę (1,5% x 2.600 zł) | 39,00 | 39,00 |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11) | 2.033,00 | 2.033,00 |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 | 0,00 |
| 14. | Zaliczka na podatek ((Poz. 12 × 17%) – poz. 13) | 301,85 | 345,61 |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 128,00 | 172,00 |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego (2% x 2.600 zł) | 52,00 | 52,00 |
| 17. | Kwota netto
(Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) |
1.861,62 | 1.817,62 |
Podwyższone KUP:
| Lp. | Wyszczególnienie | KUP 300 zł, PIT-2 | KUP 300 zł, bez PIT-2 |
| 1. | Minimalne wynagrodzenie za pracę | 2.600,00 | 2.600,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 2.600,00 | 2.600,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 253,76 | 253,76 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 39,00 | 39,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 63,70 | 63,70 |
| 6. | Suma składek społecznych (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 356,46 | 356,46 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki zdrowotnej (Poz. 2 – poz. 6) | 2.243,54 | 2.243,54 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 201,92 | 201,92 |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (Poz. 7 × 7,75%) | 173,87 | 173,87 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 300,00 | 300,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę (1,5% x 2.600 zł) | 39,00 | 39,00 |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11) | 1.983,00 | 1.983,00 |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 | 0,00 |
| 14. | Zaliczka na podatek ((Poz. 12 × 17%) – poz. 13) | 293,35 | 337,11 |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 119,00 | 163,00 |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego (2% x 2.600 zł) | 52,00 | 52,00 |
| 17. | Kwota netto
(Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) |
1.870,62 | 1.826,62 |
Rozliczenia na liście płac pełnoetatowego pracownika nieobjętego PPK korzystającego z „zerowego PIT” w 2020 r. powinny wyglądać jak poniżej:
| Lp. | Wyszczególnienie | Kwota (w zł) |
| 1. | Minimalne wynagrodzenie za pracę | 2.600,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 2.600,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 253,76 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 39,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 63,70 |
| 6. | Suma składek na ubezpieczenie społeczne (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 356,46 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 2 – poz. 6) | 2.243,54 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 201,92 |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku | 0,00 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 0,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę | 0,00 |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych | 0,00 |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 0,00 |
| 14. | Zaliczka na podatek | 0,00 |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 0,00 |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego | 0,00 |
| 17. | Kwota netto
(Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) |
2.041,62 |
Poniżej rozliczenia na liście płac pracownika pełnoetatowego korzystającego z „zerowego PIT” w 2020 r. (z uwzględnieniem wpłaty na PPK naliczonej od kwoty 2.600 zł przy założeniu, że wpłata na PPK finansowana przez pracodawcę wynosi 1,5% a wpłata pokrywana z pensji pracownika – 2%):
| Lp. | Wyszczególnienie | Kwota (w zł) |
| 1. | Minimalne wynagrodzenie za pracę | 2.600,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 2.600,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 253,76 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 39,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 63,70 |
| 6. | Suma składek na ubezpieczenie społeczne (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 356,46 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 2 – poz. 6) | 2.243,54 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 201,92 |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku | 0,00 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 0,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę (1,5% x 2.600 zł) | 39,00 |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych | 0,00 |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 0,00 |
| 14. | Zaliczka na podatek | 0,00 |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 0,00 |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego (2% x 2.600 zł) | 52,00 |
| 17. | Kwota netto
(Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) |
1.989,62 |
Jak wyliczyć kwotę netto z wynagrodzenia i zasiłku chorobowego za część miesiąca przy „zerowym PIT”
Zasiłki z ubezpieczenia społecznego należne w razie choroby, opieki, wypadku lub macierzyństwa nie są objęte „zerowym PIT”. Jeżeli więc w danym miesiącu pracownik spełniający warunki do korzystania z „zerowego PIT”, otrzymuje zarówno ww. zasiłek, jak i przychody ze stosunku pracy (np. wynagrodzenie za pracę, za urlop czy za chorobę), wówczas:
- od zasiłku należy naliczać zaliczkę podatkową na zasadach ogólnych,
- od należności z umowy o pracę nie pobiera się podatku.
Przykład
Pełnoetatowy pracownik w wieku 24 lat, na koniec kwietnia 2020 r. otrzymał następujące świadczenia:
- wynagrodzenie za pracę brutto: 1900 zł,
- wynagrodzenie chorobowe brutto: 345,15 zł,
- zasiłek chorobowy brutto: 414,18 zł.
Uwzględniając fakt, iż ww. pracownik uprawniony jest do kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe (43,76 zł), rozliczenie jego kwietniowej listy płac powinno wyglądać jak niżej:
| Lp. | Składniki | Działanie | Kwota |
| 1 | Wynagrodzenie za pracę + inne składniki płacy pracowniczej brutto | 1.900,00 zł | |
| 2 | Wynagrodzenie chorobowe | 345,15 zł | |
| 2a | Składnik wynagrodzenia zwolniony z oskładkowania lecz podlegający opodatkowaniu | 0,00 zł | |
| 2b | Świadczenie niepieniężne ozusowane i opodatkowane | 0,00 zł | |
| 2c | Świadczenie niepieniężne podlegające wyłącznie opodatkowaniu | 0,00 zł | |
| 2d | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę | 0,00 zł | |
| 2e | Świadczenie niepieniężne podlegające wyłącznie oskładkowaniu (zwolnione z opodatkowania) | 0,00 zł | |
| 2f | Zasiłek z ubezpieczenia społecznego należny w razie choroby | 414,18 zł | |
| 3 | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | Poz. 1 + poz. 2b + poz. 2e | 1.900,00 zł |
| 4 | Składka na ubezpieczenie emerytalne | Poz. 3 × 9,76% | 185,44 zł |
| 5 | Składki na ubezpieczenia rentowe | Poz. 3 × 1,5% | 28,50 zł |
| 6 | Składka na ubezpieczenie chorobowe | Poz. 3 × 2,45% | 46,55 zł |
| 7 | Suma składek na ubezpieczenie społeczne | Poz. 4 + poz. 5 + poz. 6 | 260,49 zł |
| % PIT | Stawka procentowa podatku | 17% | |
| 8 | Koszty uzyskania przychodu | 0,00 zł | |
| 9 | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych | Poz. 2f | 414,00 zł |
| 10 | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2) | 43,76 zł | |
| 11 | Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną | (Poz. 9 × % PIT) – poz. 10 | 26,62 zł |
| 12 | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne | Poz. 2 + poz. 3 – poz. 7 | 1.984,66 zł |
| 13 | Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona w pełnej wysokości | Poz. 12 × 9% | 178,62 zł |
| 14 | Składka zdrowotna do odliczenia od podatku | 0,00 zł | |
| 15 | Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych | Poz. 11 – poz. 14 | 27,00 zł |
| 16 | Kwota netto | Poz. 1 + poz. 2 + poz. 2a + poz. 2f – poz. 7 – poz. 13 – poz. 15 | 2.193,22 zł |
Jak na liście płac rozliczać wpłaty na PPK
Wpłaty do PPK:
- finansowane przez podmiot zatrudniający (podstawowe i dodatkowe) stanowią przychód uczestnika PPK wolny od składek ZUS ale podlegający opodatkowaniu (przychód ten powstaje w miesiącu, w którym faktycznie zostaną one przekazane przez podmiot zatrudniający na rachunek instytucji finansowej);
- finansowane przez zatrudnioną osobę są potrącane z jej wynagrodzenia po opodatkowaniu (art. 27 ust. 9 ustawy o PPK).
Przypomnijmy, że przez wynagrodzenie, od którego kalkuluje się wpłaty do PPK, należy rozumieć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uczestnika PPK, o której mowa w ustawie o sus, bez stosowania rocznego jej ograniczenia do trzydziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej oraz z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Przekazania wpłat do PPK na rachunek instytucji finansowej dokonuje się w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały naliczone i pobrane z wynagrodzenia zatrudnionego (art. 28 ust. 4 ustawy o PPK).
Przychód zatrudnionej osoby z tytułu sfinansowanej przez pracodawcę wpłaty do PPK występuje w miesiącu, w którym obliczona za dany miesiąc wpłata zostanie przekazana do wybranej instytucji finansowej (potwierdza to chociażby interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 października 2019 r., sygn. 0112-KDIL3-3.4011.382.2019.1.AM). Przykładowo, pokryta ze środków zakładu pracy wpłata na PPK obliczona od wynagrodzenia uczestnika PPK wypłaconego w listopadzie br., zapłacona do wybranej instytucji finansowej w grudniu br., stanowi grudniowy przychód podatkowy. Na takim stanowisku stoi resort finansów.
Przykład
30-letni pełnoetatowy pracownik, uprawniony do podstawowych kosztów uzyskania przychodu (250 zł) i kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe (43,76 zł):
- otrzymuje co miesiąc stałą pensję w kwocie 4.000 zł brutto (płatną na koniec miesiąca, za który jest ona należna);
- stał się uczestnikiem PPK od stycznia 2020 r.
Od jego styczniowego wynagrodzenia (stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe) pracodawca:
- naliczył finansowaną przez zakład pracy wpłatę do PPK w wysokości 60 zł (4.000 zł x 1,5%),
- obliczył (i pobrał) pokrywaną z pensji netto wpłatę do PPK w wysokości 80 zł (4.000 zł x 2%).
Wpłaty obliczone/pobrane w styczniu br. pracodawca przekazał do wybranej instytucji finansowej 14 lutego 2020 r. W rezultacie, wpłata sfinansowana ze środków pracodawcy (60 zł) stanowiła opodatkowany przychód pracownika ze stosunku pracy w lutym br.
W tych okolicznościach, styczniowa lista płac powinna wyglądać jak poniżej:
| Lp. | Wyszczególnienie | Wartości |
| 1. | Wynagrodzenie za pracę | 4.000,00 zł |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 4.000,00 zł |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 390,40 zł |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 60,00 zł |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 98,00 zł |
| 6. | Suma składek na ubezpieczenie społeczne (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 548,40 zł |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 2 – poz. 6) | 3.451,60 zł |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 310,64 zł |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (Poz. 7 × 7,75%) | 267,50 zł |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 250,00 zł |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę podlegająca opodatkowaniu | 0,00 zł |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11) | 3.202,00 zł |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 zł |
| 14. | Zaliczka na podatek ((Poz. 12 × 17%) – poz. 13) | 500,58 zł |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 233,00 zł |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego (2% x 4.000 zł) | 80,00 zł |
| 17. | Kwota wynagrodzenia netto (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) | 2.827,96 zł |
W dniu 28 lutego 2020 r. pracownik otrzymał lutowe wynagrodzenie, od którego pracodawca:
- naliczył finansowaną przez zakład pracy wpłatę do PPK w wysokości 60 zł (4.000 zł x 1,5%),
- obliczył (i pobrał) pokrywaną z pensji netto wpłatę do PPK w wysokości 80 zł (4.000 zł x 2%).
Ww. wpłaty obliczone/pobrane zakład pracy przekazał do wybranej instytucji finansowej 13 marca 2020 r., co oznacza, że wpłata sfinansowana przez podmiot zatrudniający (60 zł) powinna zostać uwzględniona w przychodzie pracownika podlegającym opodatkowaniu w marcu br.
Rozliczenie składkowo-podatkowe lutowej pensji pracownika (uwzględniające wpłatę do PPK pokrytą ze środków zakładu pracy, uiszczoną w lutym a obliczoną od wynagrodzenia za styczeń) powinno przedstawiać się następująco:
| Lp. | Wyszczególnienie | Wartości |
| 1. | Wynagrodzenie za pracę | 4.000,00 zł |
| 2. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne | 4.000,00 zł |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne (Poz. 2 × 9,76%) | 390,40 zł |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe (Poz. 2 × 1,5%) | 60,00 zł |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe (Poz. 2 × 2,45%) | 98,00 zł |
| 6. | Suma składek na ubezpieczenie społeczne (Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 548,40 zł |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 2 – poz. 6) | 3.451,60 zł |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (Poz. 7 × 9%) | 310,64 zł |
| 9. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (Poz. 7 × 7,75%) | 267,50 zł |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu | 250,00 zł |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę (1,5% x 4.000 zł) | 60,00 zł |
| 12. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 10 + poz. 11) | 3.262,00 zł |
| 13. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową | 43,76 zł |
| 14. | Zaliczka na podatek ((Poz. 12 × 17%) – poz. 13) | 510,78 zł |
| 15. | Zaliczka na podatek dochodowy po zaokrągleniu do pełnych złotych (Poz. 14 – poz. 9) | 243,00 zł |
| 16. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego (2% x 4.000 zł) | 80,00 zł |
| 17. | Kwota wynagrodzenia netto (Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 15 – poz. 16) | 2.817,96 zł |
Lista płac a zwolnienie ze składek ZUS z powodu epidemii koronawirusa
Podmiot zatrudniający korzystający ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na mocy ustawy antykryzysowej, powinien „standardowo” rozliczać listę płac pracownika czy zleceniobiorcy, czyli powinien uwzględniać na niej składki ZUS, które w myśl przepisów zusowskich podlegają potrąceniu z wynagrodzenia.
Tym samym, pracodawca powinien potrącić i pobrać z wynagrodzenia składki społeczne podlegające finansowaniu przez zatrudnionego (13,71% podstawy lub ewentualnie 11,26% w przypadku zleceniobiorcy, który nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) oraz składkę zdrowotną (9%).
Powyższe potwierdziła prezes ZUS Gertruda Uścińska, która wyjaśniła, iż w kwestii rozliczenia składkowego na listach płac nic się nie zmieniło. Płatnik potrąca wartość składek (opłacanych za pracownika) z wynagrodzenia ubezpieczonego, tak jak robił to do tej pory, jednak nie przekazuje tych kwot do ZUS, ponieważ – jeśli spełnia ustawowe warunki do korzystania z tzw. „wakacji od składek” – jest zwolniony z całości składek. W przypadku pracownika wszystkie zwolnione składki traktowane są tak, jakby zostały opłacone i pracownik zachowuje prawo do wszystkich świadczeń, a dodatkowo ma ciągłość ubezpieczenia.
W konsekwencji, pracodawca nie powinien również zmieniać reguł naliczania podatku, a zatem nadal ma obowiązek:
- pomniejszać przychód pracownika/zleceniobiorcy o składki na ubezpieczenia społeczne pobrane z jego środków, bo odpowiednio art. 32 ust. 2 ustawy o PIT (dotyczący pracodawców) i art. 41 ust. 1 ustawy o PIT (dotyczący zleceniodawców) odnoszą się do składek na ubezpieczenia społeczne pobranych przez płatników i nie wymagają ich fizycznego odprowadzenia do ZUS,
- odejmować od zaliczki podatkowej część składki zdrowotnej w wysokości 7,75% podstawy wymiaru, albowiem odpowiednio w treści art. 32 ust. 3b i art. 41 ust. 1a ustawy o PIT jest mowa o składce zdrowotnej pobranej przez płatnika ze środków podatnika (osoby zatrudnionej).
Taki punkt widzenia podziela fiskus, twierdząc, że jeśli płatnik (zakład pracy) pobrał z dochodu zatrudnionej osoby składki, których nie przekazał do ZUS, to o ich kwotę powinien pomniejszyć dochód zatrudnionego dla potrzeb obliczenia zaliczki na podatek. W takiej sytuacji uznać należy bowiem, iż podatnik zapłacił ze swojego dochodu składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Ten sam tok myślenia odnosi się do składki zdrowotnej (7,75% podstawy), którą powinno odjąć się od zaliczki podatkowej.
